Sterrenkunde met verrekijkers

โ€“

โ€“

Je hebt geen grote, dure telescoop nodig om aan sterrenkunde te doen! Je kan heel veel leuke sterren, sterrenhopen, nevels en sterrenstelsels zien met niet meer dan een 7*50 verrekijker. Hoe? Speel de quiz en leer meer …

Klopt het dat je een verrekijker kan beschouwen als twee kleine, naast elkaar gemonteerde telescopen?

Correct! Wrong!

Telescopen zijn instrumenten die licht verzamelen en vergroten. Dat doet je verrekijker ook. Ze hebben natuurlijk niet het lichtverzamelende en vergrotende vermogen van een grote telescoop Maar ze hebben wel andere voordelen. Ze zijn goedkoop en een optisch goede verrekijker helpt je de weg aan de sterrenhemel vinden en kan een opstapje zijn naar een veel duurdere telescoop. Daarnaast kan je een verrekijker goed gebruiken om snel ergens naar te kijken. Een telescoop kost veel meer tijd om te richten. Bovendien ben je met een verrekijker erg mobiel. Ook kan je met ene verrekijker met beide ogen kijken. Verrekijkers hebben daarnaast een groot beeldveld en dat is een voordeel want grote sterrenhopen passen lang niet altijd in het beeldveld van een telescoop.

Waar verwijzen de nummer 6*5, 7*50, 10*60 etc naar?

Correct! Wrong!

Het eerste getal geeft de vergroting aan. 6x, 7x en 10x zijn gebruikelijke waardes. Een beetje goede telescoop start met een vergroting van 30x. Het tweede getal geeft de doorsnede van de lensopening aan in millimeters. Gebruikelijke waardes zijn 30, 50 of 60. Voor astronomische doeleinden is 7x een bruikbaar minimum en 50 een minimale bruikbare waarde voor de lensdoorsnede. Wil je een verrekijker kopen alleen voor astronomische doeleinden dan is een grote opening vaak veel interessanter dan een grote vergroting.

Je staat buiten met je verrekijker en het meest opvallende astronomische object aan de sterrenhemel is uiteraard de Maan. Welke van onderstaande kernmerken kan je met een verrekijker zien op de Maan?

Correct! Wrong!

Met een verrekijker kan je al heel wat detail zien op de Maan. Je kan centrale bergen zien in kraters, de stralen materie die zijn weggeslagen bij verse kraters. Je moet er wel rekening mee houden dat de Maan redelijk fel verlicht kan zijn waardoor het maanlicht pijn doet aan je ogen. Je kan er voor kiezen om een deel van de lenzen van de verrekijker af te dekken. Kijk niet bij Volle Maan maar kijk op de rand van schaduw en licht, daar zie je de meeste details.

Deze sterrenhoop is een ideaal object voor beginners. De sterrenhoop is al zichtbaar met het blote oog en ziet er schitterend uit door een verrekijker. Welke bekende sterrenhoop in het sterrenbeeld Stier bedoel ik?

Correct! Wrong!

Je kan planeten zien met een verrekijker maar erg spectaculair is het niet, daarvoor is een telescoop veel beter. Maar je moet wel weten dat de verrekijker die je in je handen hebt vermoedelijk al van veel betere kwaliteit is dan de eerste telescoop die Galileo Galilei gebruikte toen hij de fases van Venus waarnam en de vier grootste manen van Jupiter ontdekte. Saturnus ziet er door een verrekijker uit als een cirkeltje met oortjes en je kan ook Uranus en Neptunus vinden met een verrekijker. Met het blote oog zal je dit niet lukken.

Bolhopen zijn compacte bolvormige groepen bestaande uit honderdduizenden sterren en ze liggen verdeeld rond ons sterrenstelsel. Zelfs gezien door een telescoop zijn het vaak kleine wazige vlekjes. Welke van onderstaande sterrenbeelden bevatten bolhopen die met een verrekijker zichtbaar zijn?

Correct! Wrong!

De meest spectaculaire fotoโ€™s van de Pleiaden laten wolken van blauw gas zien rond de helderste sterren. Maar verwacht dit niet te zien door een verrekijker! Ook de Kribbe en M7 zijn mooie objecten voor een verrekijker. De Kribbe vinden we in het sterrenbeeld Cancer โ€“ Kreeft op een rechte lijn van de sterren tussen de heldere sterren Regulus van het sterrenbeeld Leo โ€“ Leeuw en Pollux in het sterrenbeeld Tweelingen โ€“ Gemini. M7 is te vinden in het sterrenbeeld Scorpius โ€“ Schorpioen en is een ideaal object als je in de zomer op vakantie bent in het zuiden van Europa. Daar staat dit object hoger aan de sterrenhemel dan hier in Nederland.

Welke van onderstaande kan je met een verrekijker zien?

Correct! Wrong!

M13 bevindt zich in het sterrenbeeld Hercules, M22 in het sterrenbeeld Sagittarius โ€“ Boogschutter en Centaurus heeft Omega Centauri. Alle drie zijn ze zichtbaar in een verrekijker maar verwacht geen spectaculair beeld. Dat doet er ook niet toe, het is de uitdaging om ze te vinden!

Albireo is een mooie dubbelster in het sterrenbeeld Zwaan die goed zichtbaar is met een verrekijker. Welke kleuren hebben de sterren?

Correct! Wrong!

Albireo is de snavel van de zwaan. Met behulp van een sterrenkaart is het sterrenbeeld eenvoudig te vinden en met een fatsoenlijke verrekijker moet je de twee sterren van elkaar kunnen onderscheiden. De helderste ster is geel van kleur en de minder heldere ster is blauw van kleur.

Ook nevels zijn mooi om met een verrekijker naar te kijken. Welke beroemde nevel, die met het blote oog als een wazig sterretje zichtbaar is, ziet er door een verrekijker veel beter uit?

Correct! Wrong!

De Orionnevel is de middelster ster van het zwaard van Orion. Dit zwaard bevindt zich onder zijn gordel. Ook bij de bovenste ster bevindt zich een mooie sterrenhoop; NGC1981 die ook met een verrekijker is te zien. De gordelsterren van Orion wijzen ook naar de grote en diffuse open sterrenhoop Collinder 70 die eveneens met een verrekijker is te zien.

Om sterrenstelsels te zien met een verrekijker heb je een zeer donkere hemel nodig en een fikse verrekijker. Echter, onze naaste buur is met een 7*50 verrekijker al goed te zien. Wat is de naam van dit sterrenstelsel?

Correct! Wrong!

Zelfs vanuit een stedelijke omgeving is de Andromedanevel (M31) als een vlekje zichtbaar. Gebruik een sterrenkaart om het sterrenstelsel te vinden. Theoretisch zijn de andere sterrenstelsels ook met een verrekijker te vinden maar dan moet je wel heel goede on-Nederlandse donkere en heldere omstandigheden hebben.

Je vindt sterrenkunde met een verrekijker vanuit je tuin leuk. Drie voorwerpen zijn nuttig maar welke heb je echt niet nodig tijdens een nachtje waarnemen?

Correct! Wrong!

Het luisteren naar muziek kan bijdragen een prettige waarneemervaring maar het is niet de manier om je liefde voor sterrenkunde te delen met de buren. Actuele sterrenkaarten zijn te vinden in tijdschriften als Zenit of het Amerikaanse Sky & Telescope of je gebruikt een steratlas die je gratis van internet kan downloaden. Een zaklamp die rood licht geeft zorgt voor voldoende licht en zorgt er ook voor dat je ogen gewend blijven aan de duisternis. Een gemakkelijke stoel om op te zitten is altijd handig als je met een verrekijker de hemel verkent.